آثار اعتقادی و سیاسی "دیو دروغ"/ ناراستی اعتماد را از مردم می گیرد

دکتر محمد بقایی ماکان درمورد دروغ و دروغگویی در جامعه به خبرنگارمهر گفت: اگر بخواهیم واژه دروغ را با اندکی تسامح به « سخن ناراست» تعبیر کنیم، اتهامی است که از مدتی پیش در حوزه سیاست از طرف‎های متقابل به یکدیگر نسبت داده می‎شود.

وی افزود: از آن جا که دروغ به لحاظ دینی از معصیت‏های برجسته است، بنابراین نخستین نگاهِ جامعه در چنین مواردی متوجه اصلی به نام «اعتقاد» می‎شود که اگر نه مردم عادی، حداقل دولتمردان دعوی آن را دارند. بنابراین آنچه در این میان از دست می‏رود ایمان دینی است.

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه و ادبیات درمورد تبعات دروغگویی در سطح سیاسی بر نسل‎های آتی جامعه هم تصریح کرد: درمیان فرهنگ‎های جهان، اخلاقِ ناشی از فرهنگ ایرانی بر زشتیِ دروغ تأکید بسیار دارد، به طوری که از نخستین سنگ ‏نوشته‏های موجود زشتیِ دروغ برای مردم گوشزد شده و همچنین در آثار مکتوب کهن فارسی از اهورامزدا خواسته می‎شود که «ما را از دروج(دروغ) دور بدار».

این کارشناس مسائل فرهنگی ادامه داد: در ادب اسلامی نیز بر این موضوع بسیار تأکید شده است. بنابراین اخلاق ایرانی از آغاز با این پدیده درمبارزه بوده است چندان که آن‏را به «دیو دروغ» تشبیه کرده‏اند. برای مثال در کلیله و دمنه، همچنین در قابوسنامه، کیمیای سعادت و اخلاق ناصری بر این موضوع بسیار تأکید شده است.

بقایی تصریح کرد: ولی از آن‏جا که نسل کنونی به دلیل مسائل متعدد از فرهنگ خودی دور افتاده، ارزش‎های مکتوم در آن‏را به دیده تأمل نمی‎نگرد که نتایج زیانبار آن‏را در جامعه خود به عیان شاهدیم که اکنون به صورت عاملی ارزشی مطرح می‏شود و طبیعتاً شکل گرفتن چنین تصوری در ذهن نسل کنونی که پدران و مادران آینده خواهند بود اثرات مخربی برای فردایی که از بهار کنونی آن پیداست، خواهد داشت.

وی درمورد رابطه دروغگویی و اعتماد به یک سیستم سیاسی هم گفت: دروغ طبیعتاً در حوزه اخلاق قابل بررسی است، و چنانچه جامعه‏ایی حضور چنین پدیده‏ای در جریان سررشته‎داری به عیان مشاهده کند و گفته‎های مسئولان را با واقعیت‏هایی که خود در زندگی روزمره لمس می‎کند متفاوت ببیند طبیعتاً موجب سستی ارتباط میان دوطرف خواهدشد.